Kemik iliği nakli hematolojik kanser hastalarının umudu

İSTANBUL (AA) – Kemik iliği nakli, tam ve kalıcı iyileşmeyi sağlamak veya hastalıksız yaşam süresini uzatmak için yapılıyor.

Medicana'dan yapılan açıklamada kemik iliği nakli tedavisine ilişkin bilgi verildi. Buna göre, kök hücrelerin toplanması için 3 kaynak bulunuyor. Kemik iliğinden, periferik kandan ve yeni doğanın kordon kanından kök hücreler elde edilebiliyor. Kemik iliği nakilleri özel dizayn edilmiş kemik iliği nakil ünitelerinde yapılıyor.

Kendi kök hücresinden kendine Otolog kemik iliği nakli: Otolog kemik iliği nakli, hematolojik hastalıklarda (en sık multiple miyelomlar, lenfomalar, akut lösemiler), solid tümörlerde (testis vb.) ve bazı otoimmun hastalıklarda yapılabiliyor.

Donörden alınarak hastaya Allojenik kemik iliği nakli: Hastalıklara, hastanın klinik ve vücut fonksiyonlarına göre kemik iliği nakil ekibi uygun tedavi rejimlerini belirliyor. Uygun tedavilerin verilmesi sonrasında protokoller dahilinde toplanan donör kök hücreleri hastaya verilir. Bu işleme allojenik kemik iliği (kök hücre) nakli deniyor.

Allojenik kemik iliği nakli en sık lösemiler, lenfomalar, miyelodisplastik sendromlar, aplastik anemi, ağır akdeniz anemililer, immu yetmezlikliler, bazı genetik kan hastalıklarında ve multiple miyelomalı hastalarda yapılabiliyor.

Amaç yüksek doz tedavi verilerek kanserli veya bozulmuş hücrelerin yok edilmesi, yerine donör kaynaklı sağlıklı kök hücrelerin yerleştirilmesidir. Donör olarak varsa kardeşler, yoksa akraba dışı veya yarı uyumlu akrabalar düşünülüyor.

Akraba dışı nakillerde donör olmak için gönüllülük esas kabul ediliyor. Kemik iliği donörlerinde kök hücre toplanması sonrası herhangi bir organsal eksilme olmadığı gibi, bir cana can katmanın hazzını da yaşanılıyor.

Bağışcı olmak için 18-50 yaş aralığında ve sağlıklı bir kişi olması gerekiyor. (Hepatit B, Hepatit C ve Sifiliz hastalığı geçirmemiş olan, kronik hastalığı bulunmayan, kanser, HIV (AIDS) tanısı almamış olan kişiler).

Bunun için Kızılay’ın donörleri organize ettiği TÜRKÖK kuruldu. TÜRKÖK, gönüllü bağışçılara ait doku grubu antijeni bilgilerinin depolandığı Kemik İliği Bankası’nın (KİB) oluşturulması ve kök hücre nakli ile ilgilenen merkezler arasında koordinasyonun sağlanması amacı ile kuruldu.

– “Uyumlu verici arayışı yakın akrabalardan başlar”

Açıklamada görüşlerine yer verilen Medicana Ataşehir Hastanesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Cafer Adıgüzel, kemik iliği nakil ünitelerinde hastaların enfeksiyonlardan korunabilmeleri için havada bulunan partikülleri temizleyen ve hepafiltre olarak adlandırılan sistemler kullanıldığını söyledi.

Hastalığı kontrol altına alınan ve gerekli tüm testlerden geçirilen hastaya kemoterapi veya radyoterapiden oluşan hazırlık rejimi başlanıldığını belirten Adıgüzel, şunları kaydetti:

“Allojenik kemik iliği nakli için HLA uyumlu bir vericinin bulunması gereklidir. HLA proteinleri, biri anneden biri babadan gelen çiftler şeklinde bulunurlar. Bu nedenle uyumlu verici arayışı yakın akrabalardan başlar. Kardeşler arasında tam uyumlu bir verici bulunamaz ise anne, baba, çocuklar, ulusal ve uluslararası akraba dışı ilik bankaları ve yarı uyumlu ilik nakli de düşünülebilir. Allojenik kemik iliği nakilleri donör olmadan yapılamaz. Her sağlıklı kardeş yüzde 25 ihtimalle kardeşine uygunluk gösterebilir.”

Adıgüzel, kardeşler arasında tam uyumlu bir verici bulunamadığında anne, baba, çocuklar, ulusal ve uluslararası akraba dışı ilik bankaları ve yarı uyumlu ilik nakli de düşünülebileceğini belirtti.

Muhabir: Harun Bahçivan