Stres zeka gelişimini olumsuz etkiliyor

İSTANBUL (AA) – Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Yelkin Diker Coşkun, zekânın daha işlevsel hale gelmesini sağlayan en önemli özelliğin kaliteli ve nitelikli eğitim olduğunu belirterek, “Belli bir düzeyde kaygı, hedefin gerçekleştirilmesinde etkili olabiliyor, ancak fazla stres zekâ gelişimini olumsuz etkiliyor.” ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Coşkun yaptığı açıklamada, zekânın çok boyutlu bir kavram olduğunu, kalıtımsal, çevresel, sosyo-kültürel yönü bulunduğunu aktardı.

Zekânın, son 40-50 yıldır eğitim bilimleri alanında akıl yürütme becerisi, uyum sağlama becerisi, muhakeme yeteneği olarak, problemi anlama, değerlendirme ve probleme ilişkin olası çözümleri üretebilme olarak tanımlandığını ifade eden Coşkun, şunları kaydetti:

“Bir sporcunun çok hızlı koşabilmesi de hem bilişsel hem fiziksel kapasitesini aynı anda doğru şekilde kullanmasını gerektirdiği için bir zekâ performansıdır. Ama eğer ben bir koşu yarışması yapmıyorsam matematik sınavına sokuyorsam sporcuyu ve o başarısız oluyorsa zeki değildir diyemem sadece o performans göstergesinde eksiktir diyebilirim.”

Coşkun, zekânın daha işlevsel hale gelmesini sağlayan en temel özelliğin kaliteli ve nitelikli eğitim olduğunu belirtti.

Zekâ ile eğitim arasındaki ilişkinin doğrusal olduğuna, zeki insanların eğitimde başarılı olabildiğine, eğitimli insanların ise zekâ kapasitelerini daha fazla geliştirebildiklerine dikkati çeken Coşkun, zekânın gelişiminde diğer tüm bilişsel becerileri besleyen temel beceri olan dil kullanımının da önemini vurguladı.

Coşkun, erken yaşlardan itibaren okuma ve etkin dinleme becerisi kazandırılmasının dil becerisini dolayısıyla bilişsel performansı olumlu desteklediğine işaret etti.

Ebeveynlerin ve eğitimcilerin zekâyı geliştirme sürecinde dikkat etmesi gereken etmenlerin başında stresin olduğunu vurgulayan Coşkun, “Belli bir düzeyde kaygı, hedefin gerçekleştirilmesinde etkili olabiliyor, ancak fazla stres zekâ gelişimini olumsuz etkiliyor. Stres seviyesi arttıkça kişi artık o bilişsel görevleri performansı göstermede sorun yaşamaya, dikkat dağınıklığı göstermeye başlar ve algılama hızı düşer.” dedi.

Muhabir: Cevat Kışlalı