Uzmanından “Google gazeteciliği” değerlendirmesi

İSTANBUL (AA) – Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Süleyman İrvan, haber sitelerinin daha iyi habercilik yerine daha çok tıklanacak haberlere yöneldiklerini belirterek, “Artık bir olayı tam ve doğru anlatmak değil, aranan soruya cevabı bulana kadar okuru sayfada tutmak daha önemli hale geldi. Gazeteciliğin bu cendereden çıkabilmesi çok kolay değil.” ifadelerini kullandı.

Üniversiteden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen İrvan, haber sitelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Okuyucuların haber sitelerinde yoğun bir reklam trafiğine maruz kaldığını belirten İrvan, ancak bu durumun bedava haber okuyabilmenin masrafsız bir maliyeti olduğunu söyledi.

İrvan, özellikle Türkiye’de haber sitelerinin en önemli gelir kaynağının Google reklamları olduğunu belirterek, “Elbette Adguard, Adblock gibi reklam engelleyiciler var ama bir okur olarak haber sitelerinde bu engelleyicilerin kullanılmasının etik açıdan doğru olmadığını söyleyebilirim. Nedeni ise bu engelleyiciler yoluyla en önemli gelir kaynağı Google reklamları olan bir haber sitesinin gelir kaynağı kesilmiş oluyor. Nasıl ki bir Youtube kanalına sadece abone olarak ve yüklenen videoları izleyerek bağımsız gazetecileri ve sokak röportajcılarını destekleyebiliyorsak, Google reklamlarına maruz kalarak da bağımsız haberciliği destekliyoruz. Haber alma özgürlüğümüz Google reklamlarına maruz kaldığımızda değil, takip ettiğimiz haber sitesi finansman desteği sağlayamayıp kapandığında engellenir.” ifadelerini kullandı.

Haber sitelerinin tek gelir kaynağının Google reklamları olmadığını, okuyucuların ABD’de olduğu gibi haber okumak için haber sitelerine ücretli abone olmaya başlamaları durumunda reklamsız bir haber sitesini de talep edebileceğini vurgulayan Prof. Dr. İrvan, “Aslında Türkiye’de asıl sorun çok daha vahimdir. Asıl sorun, haber sitelerinde reklamların yayımlanması değildir. Asıl sorun, iş birliği vesaire adı altında ve ücreti mukabilinde haber formatında gizli reklam yapılmasıdır. Reklamları engelleyicilerle önlemek mümkün ama gizli reklamları engelleyemeyiz. Mücadele etmemiz gereken, bu tür bir gazeteciliktir.” değerlendirmesinde bulundu.

İrvan, bir okurun haber sitesinde karşısına sürekli bazı ürünlerin reklamının çıkmasının elbette rahatsız edici olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“Ancak yukarıda da belirttiğim gibi reklamı gördüğünüzde rahatsız olmaktan ziyade belki o reklama tıklanarak haber sitesine daha fazla kaynak sağlanmasına da yardımcı olunabilir. Bir yerel haber sitesinde aynen şu ifadeler yer alıyor. ‘ … adresini ziyaret ederek haber okuyabilirsiniz. Haberleri okurken sayfanın yanında ve üst kısmında çıkan reklamları tıklamayı da ihmal etmeyin.’ Haklı bir talep.”

– “Haber sitelerinin daha çok tıklanacak haberlere yöneldi”

Haber sitelerinin daha iyi habercilik yerine daha çok tıklanacak haberlere yöneldiğini ifade eden İrvan, bu durumun da gazeteciliğin özünü bozduğunu belirtti.

İrvan, “Maalesef haber siteleri daha iyi habercilik yerine daha çok tıklanacak haberlere yöneliyorlar. Buna Google gazeteciliği diyoruz. Google nihayetinde küresel bir şirket ve ana amacı daha çok gelir elde etmek. Toplumları daha iyi bilgilendirmek, daha iyi gazeteciliği fonlamak gibi bir derdi yok Google’ın. Ne yapıyor? Algoritması sayesinde daha çok okunan haberleri daha görünür hale getiriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Haber sitelerinde artık SEO editörlerinin olduğunu belirten İrvan, sözlerini şöyle tamamladı:

“Google, Okuma Motoru Optimizasyonu (SEO) gibi bir saçmalığı maalesef gazeteciliğin içine soktu, 5N1K gazeteciliğinin özünü bozdu. Artık bir olayı tam ve doğru anlatmak değil, aranan soruya cevabı bulana kadar okuru sayfada tutmak daha önemli hale geldi. Haber sitelerinin neredeyse tamamında SEO editörleri var artık. Bu editörler, neyin haber değeri taşıdığına değil, neyin Google’da arandığına odaklanıyorlar ve o yönde içerikler üretiyorlar. Google’da iyi gazetecilik demek, arama motorunda en önde çıkan içerik demek. Çünkü parayı o içerik kazandırıyor. Gazeteciliğin bu cendereden çıkabilmesi çok kolay değil. Alternatif gelir modelleri geliştiremezsek Google gazeteciliğine razı geleceğiz demektir.”

Muhabir: Harun Bahçivan