LOZAN ; KURTULUŞUN VE KURULUŞUN ZAFERİ

Lozan Antlaşmasının 98. nci yıl dönümü,

Türkiye Cumhuriyetinin kurtuluşu ve kuruluşunun zafer yıldönümü,

Ş.SARACOĞLU ‘ nun tanımıyla LOZAN,

‘’ Milli kurtuluş tarihi üç askeri , bir siyasi zafer üzerine kurulmuştur,

-İnönü; savaş ı ilk düzenli ordunun askeri emir ve kumandanının zaferi,

-Sakarya; düşman işgalini vatanın bağrında durduran ve geri çeviren,

-Dumlupınar; işgal ordularını yok ederek milli bağımsızlığımızı kuran askeri zaferidir.’’

Lozan antlaşması, yeni Türkiye Cumhuriyeti Devletinin toprak ve hak bütünlüğünü bütün milletler alemine tanıttıran ve onaylatan siyasi zaferin şanlı ve şerefli belgesidir.

Yüzyıllardan beri ilk kez genç bir Türk Generali Avrupa’nın karşısına milletinin kabahatlerini ödemeye değil, zaferin sonuçlarını toplamaya gelmiştir.(A.N KARACAN)

İnönü, müttefiklere Türkiye’nin eski Osmanlı İmparatorluğu olmadığını ve artık karşılarında her şeye boyun eğecek bir Babıali Sadrazamı değil, bir Türk Generali olduğunu öğretti. Türkiye ilk defa olarak büyük devletlerle aynı tempo üzerine konuşmaya başlıyordu.

Türkiye İsmet Paşanın Lozan’da gazetecilere dediği gibi Milli bir Devlettir. Milliyetini işgalcilere karşı yaptığı mücadelede düşmanlarını yenerek göstermiştir.

Şaşırdıkları nokta bu Türkiye bildikleri Türkiye değildi. Bu Türk delegesi Paris Konferansındaki  Osmanlı delegesi gibi boyun eğmiyor, nedense karşı koyuyor,durmadan cevap veriyordu.

Görüşmelerde Lozan’da İnönü, Ankara’da Mustafa Kemal gecenin hangi saati olursa olsun önemli durumlarda kendilerinin uyandırılarak haber verilmesini kesin olarak emretmiştir.

Lozan’da yapılan görüşmelerde müttefik ülkelerce gündeme getirilen istek ve talepleri konusunda bazı başlıklara ve Türk tarafının görüşleri üzerine küçük  notları   belirterek,

KAPİTÜLASYONLAR, Hür ve müstakil yaşamak isteyen ve böyle yaşamaya azmetmiş olan bir milletin hukukuyla hiçbir surette uzlaştırılamaz. Yabancıların hakları Türklerin hakları gibi mahfuzdur.

İtiraz üzerine ayağa kalkan İnönü; bir daha söylüyorum Türkiye  kapitalüsyonlar yerine hiçbir şekil, hiçbir sınırlama, hiçbir imtiyaz kabul edemez,etmeyecektir.

ANADOLUNUN BÖLÜNMESİ, Müttefik ülkeler balkan yarım adasında bir çok devlet olduğu halde anadoluda doğuda Ermeni, batıda Rum devleti kalan kısımda da Türk devleti istiyorlardı. Türk delegasyonunun ortaya koyduğu belgeler neticesinde bu konuda fazla direnemediler.

BOĞAZLAR MESELESİ, Rus delegesi Çiçerin , boğazlar meselesinde Türk ve Rus görüşlerine zıt herhangi bir düzenleme şekli dünya barışını tehlikeye sokacağını ifade etti.

İnönü, değil bir kravüzörün ,  itilaf bayrağı taşıyan silahlı bir kayığın bile kalmasına razı olmam. Bu meselenin görüşülecek, tartışılacak tarafı yoktur.

ADALAR, Lord   Curzon  1912 yılında yapılan anlaşmalara atıfta bulunarak, üç defa söyledim. Bugün dördüncü ve son olarak tekrar ediyorum bu adaları Yunanlılardan alamayız.

MUSUL , İngilizler Musul şehrini muhafaza edeceklerini söylüyor, İnönü’de Musul şehrinin iadesi gerektiğinde ısrarcı davranıyor.

İnönü delillerle dayalı 22 sayfalık bir muhtıra okudu. Musul vilayetinin Türkler tarafından neden dolayı terk edilemeyeceğini anlattı.

Musul toprak meselesi midir?, petrol meselesi midir? Daima şu yanıtı verdik, Musul Vatan meselesidir.

YARGI, Ülkemize yabancı yargı insanı atanmak istenmesi üzerine, İnönü bir milletin en önemli ve itiraz görme hakkı bağımsız yargı hakkıdır. Herhangi bir yabancıya millet adına adalet dağıtma hakkı verilemez.

GENEL AF TALEPLERİ, Devletine karşı silah kullananların affedildikleri memleketlerde görülmüş şey değildir.Böyle bir hareketin bizden talep edilmesi doğru olmaz.Türkiye Hükümeti  ihtilalcilere, asayiş düşmanlarına, kapısını kapamak zorundadır.

AZINLIKLAR; Lord  Curzon Türkiye’ deki azınlıklar meselesiyle bütün dünyanın alakalı olduğunu söylüyor, İnönü ise azınlık haklarının Türklerin hakları gibi korunduğunu ve güvence altında olduğunu belirtiyor.

İnönü, Peygamber Efendimizin kabri meselesine gelince bu konu tamamıyla Müslim ve müminlere ait bir konudur. Burada görüşülemez diyerek konuyu tartıştırmıyor.

Aylardan beri  görüşmeler , tartışmalar oldu, fakat muhataplarımız bizimle üç- dört senelik bir hesap görmüyorlar. Üç- dörtyüz senelik bir hesabı görmeye başlıyorlar.

Rus delegesinin öldürülmesi üzerine, Lozan emniyeti bir ön tedbir olarak  İnönü’nün arabasında ki Türk Bayrağının kaldırılması ricasında bulunuyor.Bu teklife İnönü hemen Türk Bayrağı taşıyan otomobiline binip bir hastaneyi ziyaret ederek cevap verir.

Lord  Curzon’nun bir konuşmada ‘’Bizim ellerimiz temizdir ‘’ sözüne karşın İnönü ‘’Bizim ellerimiz bilhassa temizdir’’ karşılığı konferansta büyük bir etki yarattı.Bu eller hiçbir memlekete ne tecavüz,ne onu istila nede tahrip etmemişlerdir.

Lloyd George ,Türk gibi birinci sınıf savaşçıya karşı blöf yapmayı tecrübe etmek iyi değildir. Bu oyun ancak korkaklara uygulanır.

Venizelos, İsmet Paşa hazretleri gerçekten büyük bir barış arzusu, büyük iyi niyet gösterdi. Aslında görüştüğüm günden beri İsmet Paşa üzerimde barışı gerçekten arzu eden ,hürmete değer,büyük bir asker,asil bir diplomat tesiri yaratmıştı.

SON SÖZ,

BU ANTLAŞMA, TÜRK MİLLET’İNE KARŞI YÜZYILLARDAN BERİ HAZIRLANMIŞ VE SEVR ANTLAŞMASI İLE TAMAMLANDIĞI  SANILMIŞ BÜYÜK SUİKASTIN SONUÇSUZ KALDIĞINI BİLDİRİR BİR BELGEDİR

OSMANLI TARİHİNDE  BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ SİYASİ BİR ZAFERDİR.

                                                      GAZİ MUSTAFA KEMAL  ATATÜRK