Sıcak hava dalgaları karşısında en savunmasız ülke Afganistan

İSTANBUL (AA) – YETER ADA ŞEKO – Birleşik Krallık'taki çeşitli üniversitelerden akademisyenlerin iklim verileri ile sosyal ve ekonomik göstergeleri analiz ederek gerçekleştirdiği çalışma, sıcak hava dalgalarına karşı en savunmasız ülkenin Afganistan olduğunu gösterdi.

Aşırı sıcak hava olaylarından en çok etkilenmesi beklenen bölgeleri araştıran Bristol, Edinburgh, Exeter ve Oxford üniversitelerinden akademisyenler, dünyanın 136 bölgesinin, 1959-2021 yılları arasındaki küresel sıcaklık verilerini, iklim modellerini, yaşanan en yüksek sıcak hava göstergesinin geri dönüş periyotlarındaki döngüleri analiz etti.

İncelenen bölgelerin yüzey sıcaklıkları ve karbon emisyonlarının yanı sıra sosyal ve ekonomik durumları, nüfus yoğunlukları, geleceğe dönük nüfus artış tahminlerinin de göz önünde bulundurulduğu çalışmada bu göstergelerin ülkelerin aşırı hava olaylarıyla mücadele edebilme kapasitelerinin temelini oluşturduğu vurgulandı.

Bu göstergeler ışığında en çok risk altında olan bölgeler arasında Afganistan, Rusya’nın uzak doğu bölgeleri ile Almanya, Hollanda, Belçika, Lüksemburg dahil olmak üzere Orta Avrupa ülkeleri; Papua Yeni Gine, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua, Kosta Rika ve Panama gibi Orta Amerika ülkeleri; Arjantin'in kuzey batı bölgeleri, Avustralya'nın Queensland bölgesi ve Çin'in bazı yerleri öne çıktı.

Afganistan, Orta Amerika ülkeleri ve Papua Yeni Gine gibi az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, sıcak hava dalgalarının getirdiği zorluklarla mücadele edebilme kapasitelerinin çok düşük olması nedeniyle “en hassas ülkeler” kategorisinde yer aldı.

– En fazla etkilenebilecek bölgeler

Araştırma sonucunda Afganistan'ın, en az gelişmiş ülkelerden biri olması, sıcaklık geri dönüş periyodunun yaklaşık 80 yıl olarak hesaplanması ve giderek artan nüfusu nedeniyle en savunmasız ülke olduğunun altı çizildi.

Orta Amerika ülkelerinin ise nüfuslarının diğer birçok bölgeye göre daha az artma eğiliminde olmasına karşın halihazırdaki nüfus yoğunlukları sebebiyle risk altında olduğuna dikkati çekildi.

Sıcak hava dalgalarının düşük seviyede geri dönüş gösterdiği ve nüfus yoğunluğunun fazla olduğu Çin'in Pekin, Hebei ve Tianjin bölgeleri ile Almanya, Hollanda ve Belçika'nın da riski bölgeler arasında bulunduğu, bununla birlikte sıcak hava dalgalarının etkisini azaltabilecek kaynaklara sahip olmaları sayesinde bu durumla mücadele edebilecekleri belirtildi.

Sıcak hava dalgalarının ölümcül seviyelere ulaşabileceği uyarısında bulunulan araştırmada, bu gibi hava olaylarına iyi hazırlanılması halinde birçok kişinin hayatının kurtarılabileceği ifade edildi. Bu kapsamda şehir planlarına serinleme merkezleri eklenmesi, açık alanlardaki çalışma saatlerinin düşürülmesi gibi tavsiyelerde bulunuldu.

– “Dünyanın herhangi bir bölgesinde meydana gelebilir”

Araştırmada yer alan Bristol Üniversitesi Çevre Enstitüsü akademisyenlerinden Dr. Victoria Thompson, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, 2021'de Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yaşanan ve beklenenin çok üzerinde olumsuz etki bırakan sıcak hava dalgasının, bu çalışmayı yapmaları noktasında kendilerini harekete geçirdiğini söyledi.

Thompson, “Yaşanan bu aşırı hava olayından sonra dünyanın başka yerlerinde de benzer vakaların görülüp görülmediği ve bundan sonra görülebileceği bölgelerin hangileri olabileceği üzerine araştırma yapmak istedik. Bu konuya yeteri kadar dikkat edilmemiş olabileceğini düşündük. Böylelikle çalışmamızda bu gibi yerlerde ne gibi önlemler alınabileceğini göstermeyi amaçladık.” bilgisini verdi.

Araştırma sonucunda, tahmin ettiklerinden çok daha fazla bölgenin bu gibi aşırı hava olaylarından etkilendiğini gördüklerini kaydeden Thompson, şöyle devam etti:

“Bizi şaşırtan bulgulardan biri, aşırı sıcak hava olayının, dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelebilecek olmasıydı. İklim modelleri bize bunu gösterdi. Bu noktadan sonra en olası bölgeleri belirledik. Bu hava olayının dağılımı da oldukça ilginçti çünkü belirli bir göstergeyi takip etmeden yayılıyordu.”

– “Sağlık sistemlerine aşırı bir yüklenme olabilir”

İklim verilerinin yanı sıra sosyal ve ekonomik göstergeleri kullanarak dünya üzerindeki en savunmasız bölgeleri tespit etmeye çalıştıklarını aktaran Thompson, “Küresel çabaları anlamak ve etkileri azalmak amacıyla nerelere bakmamız konusunda bu yöntem yardımcı oldu. Yoğun nüfuslu bölgeler risk altında. Birçok insan aynı anda hastaneye gitmeye kalktığında sağlık sistemlerine aşırı bir yüklenme olabilir. O yüzden bu gibi bölgelerin hazır olması gerek.” diye konuştu.

Çalışmada sıkça işaret edilen Afganistan'ın halihazırda sıcak hava dalgalarıyla mücadele ettiğini hatırlatan Thompson, bu ülkenin, şu ana kadarki kayıtların çok ötesinde sıcak hava dalgalarıyla karşılaşabileceği tahminini paylaştı.

Ülkelerin genellikle sıcak hava dalgalarıyla karşılaştıktan sonra önlem aldığına değinen Thompson, bu gibi olaylarının yaşanmaması için karbondioksit emisyonunun düşürülmesi ve hükümetlerin de bu yönde adımlar atması gerektiğini ifade etti.

Muhabir: Sibel Kurtoğlu