Koronavirüs aşısı bulaştırıcılığın önüne geçebilecek mi?

Pandemi sonrası olağanlaşmaya geçmek için Covid-19 aşılarının koruyuculuğu kadar bulaştırıcılığı önleyip önlemediği de merak konusu olmayı sürdürüyor. Sıhhat iktisadı uzmanı ve MEF Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof. Dr. Onur Başer, aşı olan insanların maskesiz serbestçe dolaşabilmesi için tüm aşıların aktiflik ve bulaştırıcılık oranının şeffaf halde açıklanması gerektiğini söyledi. Türkiye’de uygulanan Sinovac aşısının aktiflik, koruyuculuk ve bağışıklığa ait bilgilerin ise Nisan ayında açıklanması bekleniyor.

Dünyadaki koronavirüs yayılımının yüzde 24’ünün hastalığı semptomsuz olarak geçiren hastalar kaynaklı olduğunu belirten Başer, “Toplum bağışıklığının sağlanması için hastalığın yayılımını engelleyen aşıların kullanılması gerekiyor. Kızamık aşısı üzere kimi aşılar hem enfeksiyonu hem yayılımı engellerken, Hepatit B üzere kimi aşılar yalnızca enfeksiyonu engelliyor lakin yayılımı durdurmuyor. Covid-19 aşıları için gerçekleştirilen klinik araştırmalar, bulaştırıcılığı engellemek üzerine değil semptomları azaltmak üzerine kuruldu. Zira öncelikli emel sıhhat sistemindeki yükü azaltmaktı. Sonuç olarak aşının koronavirüse karşı aktifliğini ölçmek, enfeksiyon ve yayılmayı ölçmekten çok daha kolay ve süratli sonuçlanabilecek bir araştırma” dedi.

Maskesiz günler için aşıların takibi koşul

Bugüne kadar yapılan çalışmaların Pfizer-BioNTech aşısının Covid-19’un semptomlarını azalttığı kadar, yayılmayı da azalttığını gösterdiğini lisana getiren Başer, “Türkiye’de uygulanan Sinovac aşısının aktifliğine ve koruyuculuğuna ait açıklamaların da önümüzdeki ay içinde yapılmasını bekliyoruz. Toplam 13 bin kişinin iştirak sağladığı araştırma sonucunda, aşının koronavirüsün yayılma suratını da düşürdüğü ortaya çıkarsa insanların maskesiz dolaşabilmeleri  ve pandeminin sonlanması mümkün olabilecek” diye konuştu. Başer, Moderna ve Pfizer-Biontech aşıları üzerindeki klinik çalışmaların ise Ekim 2022 ve Ocak 2023’te tamamlanacağını söyledi.

24 araştırma yürütülüyor

Başer, enfeksiyon ve virüsün yayılma tesirini ölçülebilmesi için araştırmaya katılanlara her hafta testler yapıldığını vurgulayarak, onay almış aşılar üzerinde yaklaşık 24 araştırma yürütüldüğünü kaydetti. Son vakitlerde çok tartışılan AstraZeneca aşısı üzerinde yapılan çalışmaya ait ön sonuçlara nazaran aşı uygulanan katılımcılardaki enfeksiyon oranının öteki kümeye nazaran yüzde 67 daha az olduğunu belirten Başer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Moderna aşısı da buna emsal sonuçlar açıkladı. Maymunlar üzerindeki birinci araştırmalar aşının yayılmayı büsbütün ortadan kaldırmasa bile azalttığını gösteriyor. İsrail’de Pfizer-Biontech aşısı olduktan sonra Covid-19 olan hastalarda, aşı olmayanlara kıyasla 20 kat kadar daha az virüs bulundu. Bu da aşının yayılma oranını önemli halde azalttığını gösteriyor.”

Dünya genelinde aşıların yayılma suratı hakkında yürütülen çalışmaların sonuçları aşağıdaki üzere:

Tüm dünya önlemli davranıyor

Araştırma sonuçlarına nazaran toplum bağışıklığının kazanılması için ne kadar kişinin aşılanması gerektiği konusunda daha hakikat bilgilere ulaşılacağını aktaran Başer, “Şu evrede tüm dünya kısıtlamaları gevşetmek için önlemli davranıyor. Amerika’da Sıhhat Bakanlığı aşılanan bireylerin torunlarını görebileceklerini ve aşılarını tamamlamamış öteki şahıslarla küçük kümeler halinde maskesiz toplantılar yapılabiceğini açıkladı. Şimdi seyahat etme konusunda onay verilmediği halde, Nisan ortasında aşılarını tamamlamış beşerler için seyahat kısıtlamalarının gevşetilmesi bekleniyor” dedi.